SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI DAVA AÇMAYA GEREK KALMADAN ARABULUCULUK KAPSAMINDA DÜZELTİLEBİLECEK
1. Genelgenin Hukuki Çerçevesi
Ä°ÅŸten çıkış kodları konusunda bir uyuÅŸmazlık meydana geldiÄŸinde söz konusu kod deÄŸiÅŸikliÄŸi ancak dava açılarak düzeltilebilmekteydi. Fakat Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yayımlanan 2025/8 sayılı Genelge, iÅŸten ayrılış bildirgelerinde deÄŸiÅŸiklik yapılmasına iliÅŸkin yeni bir düzenleme getirmektedir. Özellikle kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmeksizin yapılan iÅŸten çıkış iÅŸlemlerinin, daha sonra arabuluculuk anlaÅŸması veya mahkeme kararı ile tazminat ödenmesine hükmedilmesi halinde güncellenmesine imkân tanımaktadır. Bu düzenleme, iÅŸ hukukunda arabuluculuk sürecinin etkinliÄŸini artıran önemli bir yenilik olarak deÄŸerlendirilebilir.
2. Arabuluculuk Sürecinin Etkisi ve Yeni Düzenlemenin Önemi
Ä°ÅŸçilik alacakları konusunda 7036 sayılı Ä°ÅŸ Mahkemeleri Kanunu ile getirilen zorunlu arabuluculuk uygulaması, iÅŸçi-iÅŸveren arasındaki uyuÅŸmazlıkları yargıya taşınmadan çözmeyi amaçlamaktadır. Ancak bugüne kadar, iÅŸten ayrılış bildirgesi SGK sistemine ilk girildiÄŸinde tazminat ödenmeyeceÄŸine dair bir kodla iÅŸleme alınmışsa, daha sonra taraflar arasında uzlaÅŸma saÄŸlansa bile iÅŸten çıkış kodunun düzeltilmesi mümkün olmuyordu. Bu durum, iÅŸçinin kıdem tazminatına baÄŸlı haklarını (örneÄŸin iÅŸsizlik maaşı veya kıdem tazminatına dayalı diÄŸer sosyal haklar) etkileyebiliyordu.
Yeni düzenleme ile arabuluculuk süreci sonucunda iÅŸçiye kıdem veya ihbar tazminatı ödenmesine karar verilmesi halinde, taraflardan birinin arabuluculuk anlaÅŸma belgesi ile SGK’ya baÅŸvurması yeterli olacak ve iÅŸten çıkış kodu ilgili karar doÄŸrultusunda düzeltilebilecektir.
3. Genelge ile Getirilen Düzenlemenin Olası Etkileri
Ä°ÅŸçilerin Hak Kaybının Önlenmesi: Ä°ÅŸçiler, baÅŸlangıçta tazminatsız bir çıkış koduyla iÅŸten ayrılmış olsalar dahi, arabuluculuk veya mahkeme süreci sonunda hak ettikleri tazminatı aldıklarında, SGK kayıtlarının da bu doÄŸrultuda düzeltilmesini talep edebileceklerdir.
Ä°ÅŸsizlik ÖdeneÄŸine EriÅŸim Kolaylığı: Ä°ÅŸsizlik maaşı alma koÅŸulları arasında yer alan iÅŸten ayrılış kodunun uygun olması gerekliliÄŸi göz önüne alındığında, arabuluculuk sürecinde anlaşılan tazminat ödemelerinin ardından kod deÄŸiÅŸikliÄŸine izin verilmesi, iÅŸçilerin iÅŸsizlik ödeneÄŸine eriÅŸimini kolaylaÅŸtıracaktır.
Ä°ÅŸveren Açısından BelirsizliÄŸin Giderilmesi: Ä°ÅŸverenler açısından, geçmiÅŸte tazminatsız iÅŸten çıkış bildirimi yaptıktan sonra arabuluculuk sürecinde anlaÅŸma saÄŸlandığında, çıkış kodunun güncellenememesi hukuki belirsizlik yaratıyordu. Bu genelge ile iÅŸverenler, sürecin hukuki güvenliÄŸini artıran bir düzenlemeye kavuÅŸmuÅŸ olacaktır.
SGK Nezdinde Uygulama Kolaylığı: Daha önce mahkeme kararları ile iÅŸten çıkış kodlarının deÄŸiÅŸimi sınırlı durumlarda mümkün olabiliyordu. Genelge ile SGK’nın iÅŸleyiÅŸinde belirli bir çerçeve çizilmiÅŸ ve arabuluculuk anlaÅŸmalarının da idari bir iÅŸlem ile dikkate alınması saÄŸlanmıştır.
4. Sonuç ve DeÄŸerlendirme
2025/8 sayılı Genelge, arabuluculuk anlaÅŸmalarının SGK kayıtları açısından doÄŸrudan baÄŸlayıcı hale gelmesine imkân tanıyan önemli bir düzenlemedir. Ä°ÅŸçi ve iÅŸveren arasındaki uyuÅŸmazlıkların yargıya taşınmadan çözüme kavuÅŸturulması hedefiyle uyumlu olan bu deÄŸiÅŸiklik, aynı zamanda iÅŸçilerin sosyal güvenlik haklarına daha hızlı eriÅŸmesini saÄŸlayacaktır. Bu yönüyle, hem iÅŸ hukuku hem de sosyal güvenlik hukuku açısından olumlu bir geliÅŸme olarak deÄŸerlendirilebilir.