Haber Detay

ARABULUCULUK SÄ°STEMÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N GENEL BÄ°LGÄ°LER

A. GENEL AÇIKLAMALAR

Zorunlu ve ihtiyari arabuluculuk süreçleri, çeÅŸitli hukuki uyuÅŸmazlıkların çözümünde alternatif bir yöntem olarak kullanılan iki farklı arabuluculuk yöntemidir. Bu yöntemler, ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmekle birlikte, dünya genelinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Arabuluculuk süreci iradidir. Tarafların özgür iradeleri ile sürece katılmaları esastır. Süreç kural olarak gizlidir. Arabulucu tarafsız ve eÅŸit davranmakla yükümlüdür. Arabuluculuk süreci aleni deÄŸildir. Gizlilik esastır. Arabulucu, taraflar ve sürece dahil edilen üçüncü kiÅŸilerin sır saklama yükümlülüÄŸü bulunmaktadır. Süreç kapsamında ortaya çıkan beyan, bilgi ve belgelere delil olarak dayanılamamaktadır. Bu ilke tarafların, ileride hakkında delil olarak kullanılabileceÄŸinden kaygı duymaksızın, etkin ve açık bir ÅŸekilde müzakere süreci yürütmesine imkan saÄŸlar.

B. ZORUNLU ARABULUCULUK SÜRECÄ°

Zorunlu arabuluculuk süreci, tarafların hukuki bir uyuÅŸmazlığı çözmeden önce arabuluculuk yöntemini kullanmaya zorlandığı bir süreçtir. Bu süreç, bazı ülkelerde belirli türlerdeki uyuÅŸmazlıklar için zorunlu kılınmıştır. Bu tür uyuÅŸmazlıklar genellikle iÅŸ ve ticaret uyuÅŸmazlıklarıdır. Zorunlu arabuluculuk, tarafların uyuÅŸmazlık nedeniyle hukuk mahkemelerine baÅŸvurmadan önce arabuluculuk yöntemini kullanmalarını saÄŸlar. Türkiye'de zorunlu arabuluculuk uygulaması, 01.01.2019 tarihinde yürürlüÄŸe giren 7155 sayılı "Hukuk UyuÅŸmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu" ile hayata geçirilmiÅŸtir. Bu kanun kapsamında, belirli uyuÅŸmazlık türleri için arabuluculuk zorunlu hale getirilmiÅŸtir. Türkiye'de aÅŸağıdaki uyuÅŸmazlık türleri zorunlu arabuluculuk kapsamına girmektedir:

• Ä°ÅŸçi alacaklarına iliÅŸkin uyuÅŸmazlıklar

• Ä°ÅŸ kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan tazminat talepleri

• Tüketicilerle yapılan sözleÅŸmelerden kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar

• Fikri mülkiyet haklarından kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar

• Gayrimenkul satış sözleÅŸmelerinden kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar

• Kat mülkiyeti uyuÅŸmazlıkları

• Bankacılık ve finansal piyasalardan kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar

• Gayrimenkul hukukuna iliÅŸkin aÅŸağıdaki uyuÅŸmazlıklarda da dava açılmadan önce arabulucuya baÅŸvurulmuÅŸ olması dava ÅŸartıdır (6325 sayılı Kanun m.18/B)

• Kiralanan taşınmazların 2004 sayılı Kanuna göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine iliÅŸkin hükümler hariç olmak üzere, kira iliÅŸkisinden kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar.

• Taşınır ve taşınmazların paylaÅŸtırılmasına ve ortaklığın giderilmesine iliÅŸkin uyuÅŸmazlıklar.

  23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar.

• KomÅŸu hakkından kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar.

• Tarımsal Üretim SözleÅŸmesinden Kaynaklanan uyuÅŸmazlıklar

Zorunlu arabuluculuk süreci, çoÄŸu zaman tarafların uyuÅŸmazlık nedeniyle yargı yoluna gitmeden önce bir anlaÅŸmaya varmalarına yardımcı olur. Ayrıca, bu süreç, hukuk mahkemelerindeki iÅŸ yükünü azaltır ve uyuÅŸmazlık çözümüne daha hızlı ve daha uygun maliyetli bir yol sunar. Taraflar mutabık oldukları arabulucunun zorunlu arabuluculuk sürecini yürütmesini, Arabuluculuk Bürosuna verecekleri dilekçe ile talep edebilir. Tarafların 

kararlaÅŸtırdığı arabulucu büro tarafından atanır.

C. Ä°HTÄ°YARÄ° ARABULUCULUK SÜRECÄ°

Ä°htiyari arabuluculuk süreci, tarafların uyuÅŸmazlıklarını çözmek için kendi istekleriyle arabuluculuk yöntemini kullanmalarıdır. Taraflar, arabuluculuk sürecini kullanarak, hukuk mahkemelerine baÅŸvuru yapmadan önce sorunlarını çözmeyi amaçlarlar. Tarafların serbestçe tasarruf edebilecekleri hukuki uyuÅŸmazlıklar ihtiyari yani isteÄŸe baÄŸlı arabuluculuÄŸa uygundur. Bunlara örnek vermek gerekirse;

• Ticaret hukuku ve sigorta hukukuna iliÅŸkin hukuki uyuÅŸmazlıklar

• Maddi ve manevi tazminat talebine iliÅŸkin uyuÅŸmazlıklar

• Aile hukukuna iliÅŸkin boÅŸanma davası sonrası tazminat ve mal paylaşımına iliÅŸkin uyuÅŸmazlıklar

Ä°htiyari arabuluculuk süreci, tarafların uyuÅŸmazlıklarını daha hızlı ve daha az maliyetli bir ÅŸekilde çözmelerini saÄŸlar. Ayrıca, arabuluculuk süreci, tarafların anlaÅŸarak uyuÅŸmazlıklarını çözmelerine yardımcı olur ve daha az stresli bir çözüm yoludur. Sonuç olarak, zorunlu ve ihtiyari arabuluculuk süreçleri, hukuki uyuÅŸmazlıkların alternatif bir yöntemle çözümü için etkili ve yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir. Arabuluculuk süreci, hukuk mahkemelerindeki iÅŸ yükünü azaltır, taraflara daha hızlı, etkili ve uygun maliyetli bir çözüm yolu sunar.