Av. Can DEMİRCAN , ICCDSS2019 - II.ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLERDE KRİTİK TARTIŞMALAR KONGRESİ'nde Konuşma Yaptı
3-5 Ekim 2019 tarihlerinde ÇeÅŸme’de gerçekleÅŸtirilen II.Uluslararası Sosyal Bilimlerde Kritik Tartışmalar Kongresi’nde Ä°ÅŸ GüvenliÄŸi uzmanlarının mesleki güvencesine iliÅŸkin sunum yapan Av.Can DEMÄ°RCAN'ın sunumunun özeti aÅŸağıdadır.
Ülkemizde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸine iliÅŸkin mevzuat hükümlerinin uygulanmasına iliÅŸkin karşılaşılan
zorluklar iÅŸ hayatında verimliliÄŸi düÅŸürmekte hatta birçok iÅŸ kazasına sebebiyet vermektedir.
Mevzuata iliÅŸkin hükümlerin uygulanamamasının en önemli nedeni Ä°SG (Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi)
uzmanları yeterli hukuki güvenceye sahip olmamasıdır. Doktrin ve mevzuatta Ä°SG uzmanları iliÅŸkin
koruyucu hükümler bulunsa da uygulamada iÅŸyeri sahibinin elindeki güç denetimin saÄŸlıklı ilerlemesini
etkilemektedir. Bu nedenle Ä°SG uzmanının mesleki güvencesinin saÄŸlanması iÅŸ kazalarının önlenmesi
ve eksikliklerin giderilebilmesi için elzemdir.
Denetimin tarafsızlığını ve bağımsızlığını gölgeye düÅŸürecek hususlara iliÅŸkin önlemler alınmalıdır. Ä°SG
uzmanlarının iÅŸ görülen iÅŸyerindeki iÅŸverene karşı bulunan bağımlılıkları ortadan kaldırılmalıdır. Ä°SG
uzmanları işletmelere atanmaları bakanlık tarafından resen yapılmalı ve yapılacak soruşturma sonucu
haksız bulunması halinde görevinden alınması mümkün olmalıdır. Ä°SG uzmanları keyfi iÅŸten
çıkarılmalarının önüne geçebilmek adına bölgesel görevlendirme yapılmalıdır. Ä°SG uzmanları bakanlık
tarafından düzenli olarak denetlenmesi saÄŸlanmalı, Ä°SG uzmanlarının çalışma koÅŸulları ve iÅŸveren ile
iliÅŸkileri düzenli olarak denetlenmeli ve standart ÅŸartlar oluÅŸturulmalıdır.
Sosyal toplum kuruluÅŸlarının ve sendikaların bölgesel oluÅŸturacakları kurullar ile Ä°SG uzmanları ve
iÅŸverenler denetlenmelidir. Söz konusu kurulun kararları doÄŸrultusunda bakanlık tarafından denetim
düzenlenmeli ve gerektiÄŸi takdirde soruÅŸturma baÅŸlatılmalıdır.
Ä°ÅŸçilerin ve vatandaÅŸların isimsiz olarak iÅŸletmeyi ihbar edebileceÄŸi sistemler geliÅŸtirilmelidir.
Teknolojik imkanlar çerçevesinde denetimlerde sesli ve görüntülü kayıt sistemleri kullanılarak
denetimin objektifliÄŸi arttırılabilir ve itiraz halinde kayıtlar incelenerek karar süreci hızlandırılabilir.
Her yıl yüzlerce iÅŸ kazası meydana gelmektedir. Bu kazaların birçoÄŸu önlenebilir veya öngörülebilir
niteliktedir. Önlenememesinin ana nedenlerinden biri ise denetimlerin ve alınan önlemlerin yetersiz
olmasıdır. Gerekli önlemlerin alınabilmesi ve önlem almayan iÅŸyerlerinin ÅŸikayet edilebilmesi için Ä°SG
uzmanlarına mesleki güvence saÄŸlanması gerekmektedir. Aksi takdirde ekonomik ve sosyal kaygılarının
etkisi ile iÅŸverenden çekinen ve iÅŸinden olma korkusu taşıyan bir iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi uzmanının
işverene karşı objektif bir eylemde bulunmasını beklemek anlamsız olacaktır. İşvereni denetleyerek iş
kazalarına iliÅŸkin önlem almasını saÄŸlamakla görevli olan Ä°SG uzmanı iÅŸverenin insafına bırakılması
objektif karar verebilmesini imkansızlaÅŸtırmaktadır. Bu çalışma yukarıda ana hatları üzerinde
durduÄŸumuz üzere, Ä°SG uzmanlarının mesleki güvencesinin güncel koÅŸulları, kapsamı, gereklilikleri ve
nasıl geliÅŸtirilebileceÄŸine iliÅŸkin incelenmeleri içermektedir.